DANI SLOBODE je tradicionalna manifestacija u organizaciji Grada Beograda, koja slavi dva veoma značajna datuma iz istorije Beograda, oslobođenje Beograda, 20. oktobra 1944. i 1. novembra 1918. godine. Manifestacija je zamišljena kao festival pozorišnih predstava, uličnih performansa, javnih koncerata i izložbi na otvorenom.
Manifestacija Dani slobode 2020. godine održana je u specifičnim uslovima zbog pandemije izazvane virusom kovid 19. Svi održani programi realizovani su u skladu sa merama koje su se primenjivale u Srbiji za zaštitu stanovništva od epidemije. Ovakva situacija uslovila je i značajno smanjenje broja predviđenih programa tako da se programi koji su podrazumevali prisustvo većeg broja posetilaca (performansi, koncerti, pozorišne predstave) nisu održali.
Ipak i u datim uslovima održano je nekoliko zapaženih dešavanja koja su podsetila da i u teškim okolnostima , kakve su ovogodišnje, moramo evocirati uspomenu na naše oslobodioce iz dva svetska rata.
Manifestacija je počela programima koji su bili posvećeni 20. oktobru – Danu oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu. Najpre je u ponedeljak, 19. oktobra 2020. prigodnim programima obeležen jedan od najpotresnijih događaja koji se desio prilikom oslobođenja Beograda 1944. godine. To je poznati događaj stradanja ruskih vojnika, njih 28 u jednom jurišu, kod Vaznesenjske crkve u ulici Admirala Geprata. U slavu poginulih napravljena je izložba fotografija u porti Vaznesenjske crkve, održan je parastos za poginule, a na spomen ploči koja danas svedoči o ovom događaju položeno je cveće u ime svih zahvalnih građana Beograda.
U utorak, 20. oktobra, takođe povodom Dana oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu, odata je pošta i položen je venac na Spomen-ploču crvenoarmejcima na Trgu republike. Venac su položili Nikola Nikodijević, predsednik Skupštine Beograda, Andreja Mladenović, pomoćnik gradonačelnika i Goran Vesić, zamenik gradonačelnika Beograda. Tom prilikom podsećeno je da je proteklo 76. godina otkada je zajedničkom akcijom jedinica Trećeg ukrajinskog fronta Crvene armije i Prve armijske grupe NOVJ, predvođenih maršalom Tolbuhinom i generalom Dapčevićem, Beograd oslobođen posle 1.287 dana nacističke okupacije. Istog dana na Trgu Republike otvorena je izložba fotografija „Put do pobede“. Izložba je ostvarena u saradnji sa Ambasadom Ruske Federacije u Beogradu. Kroz niz fotografija dokumentovan je nezaustavljivi pobedonosni put Crvene armije tokom oslobođenje Istočne Evrope 1944-45. godine.
Takođe, 20. oktobra su na Spomeniku sovjetskim veteranima na Avali položili vence državni sekretar Zoran Antić u ime Vlade Srbije kao i Andreja Mladenović u ime grada Beograda. Vence su položili i predstavnici Vojske Srbije, ambasada Rusije, Belorusije, Azerbejdžana i Kazahstana, predstavnici SUBNOR-a, predstavnici Opštine Voždovac, kao i nekih Udruženja građana. „Svakog 20. oktobra na Avali obeležavamo i sećamo se tragične pogibije ruske delegacije koja je 1964. godine stradala prilikom dolaska na obeležavanje 20. godišnjice oslobođenja Beograda u Drugom svetskom ratu. Članovi ruske delegacije izgubili su život u avionskoj nesreći. Igrom sudbine, maršal Birjuzov i general Ždanov izgubili su život nadomak Beograda, u čijem su oslobađanju učestvovali 20 godina ranije i dali veliki doprinos oslobođenju našeg grada – rekao je Mladenović tom prilikom.
Naredni događaji realizovani u okviru Dana slobode 2020. odnosili su se na obeležavanje 1. novembra 1918, dana kada je Beograd oslobođen u Prvom svetskom ratu. Tako je 26. oktobra Andreja Mladenović, pomoćnik gradonačelnika položio venac na Spomen-obeležje ruskim i srpskim borcima iz Prvog svetskog rata na Kalemegdanu. Istovremeno, i istim povodom, venac je na Spomen obeležje položio i ataše za kulturu Ambasade Ruske Federacije Aleksandar Kononjihin u ime svoje Ambasade. 27. oktobra u okviru Dana slobode 2020. položeni su venaci kod Spomenika zahvalnosti Francuskoj na Kalemegdanu. Vence su položili Sekretar za kulturu grada Beograda Ivan Karl i predstavnik Ambasade Francuske u Srbiji. 1. novembar – Dana oslobođenja Beograda u Prvom svetskom ratu bio je povod da zamenik gradonačelnika Goran Vesić i pomoćnik gradonačelnika Andreja Mladenović takođe polože vence i na Spomen-kosturnicu branilaca Beograda na Novom groblju i tom prilikom odaju počast stradalima. Vesić je ovom prilikom podsetio da su u Prvom svetskom ratu i Beograd, kao uostalom i ceo naš narod, verovatno najviše stradali u svojoj dugoj istoriji. „U tom ratu smo izgubili oko milion i trista hiljada ljudi što je bila trećina našeg tadašnjeg stanovništva, odnosno oko 60 odsto muškog stanovništva. Nijedna zemlja na svetu u bilo kom ratu nije stradala onako kako je Srbija stradala u Prvom svetskom ratu i nema zemlje koja je u ljudskim žrtvama dala takav doprinos pobedi saveznika“ – naglasio je Vesić. Dani slobode 2020. završeni su postavkom izložbe fotografija „Lica naših oslobodilaca iz Velikog rata“ na Trgu Republike. Izložbu je otvorio Andreja Mladenović istakavši da je neobično važno, uvek iznova, podsećati nove generacije na stradanje i veliku pobedu našeg naroda u Prvom svetskom ratu. Umetnički direktor manifestacije „Dani slobode 2020” Aleksandar Gatalica precizirao je da je Grad Beograd izložbu organizovao u saradnji sa organizatorima projekta Album sećanja na naše pretke iz Prvog svetkog rata. „Na ovoj postavci predstavljeno je više od trideset portreta običnih ljudi, seljaka, varošana, učenika, generala, vojnika, profesora – učesnika Prvog svetskog rata, koji su ostali nepoznati ili su manje poznati i do skoro su se čuvali samo u porodičnim arhivama. Predstavljanje javnosti tih ljudi, koji su učestvovali u borbama i oslobodili naš grad 1918. godine, bio je i cilj izložbe“, naveo je Gatalica.
